Yasalarımıza göre, gerçek ve tüzel kişiler tacir olabilirler. Gerçek kişilerin ve tüzel kişilerin tacir olması farklı usullere bağlanmıştır. Gerçek ve tüzel tacirler aşağıdaki gibi sıralanır.
- Gerçek Kişi Tacir
Bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişiye tacir denir (TK m. 12/1). Ticari işletme bir gerçek kişi adına işletiliyorsa, o kişi tacirdir. Burada işletmenin ticari işletme olması önem taşır. Birden fazla kişi bir ticari işletmeyi birlikte işlettiğinde de, işletenlerden her biri tacir sıfatını alır.
Ticari işletmenin ticaret siciline kayıtlı olması zorunlu değildir. TK m. 11 anlamında bir ticari işletmenin varlığı yeterlidir. Ticari işletmeyi başkası adına işleten kişiler tacir olmaz. Tacir sıfatı, bir ticaret şirketinin yöneticilerine (yönetim kurulu üyesi ya da müdür) ait olmaz, şirkete ait olur. Aynı şekilde bir anonim ya da limited şirketin paylarına tek başına sahip olan kişi (pay sahibi, ortak) de tacir olmaz, tacir sıfatı anonim ya da limited şirkete ait olur.
1.1. Tacir Sayılan Kişi
Bir ticari işletmeyi kurup açtığını, sirküler, gazete, radyo, televizyon ve diğer ilan araçlarıyla halka bildirmiş veya işletmesini ticaret siciline tescil ettirerek durumu ilan etmiş olan kimse, fiilen işletmeye başlamamış olsa bile tacir sayılır (TK m. 12/2).
1.2. Tacir Gibi Sorumlu Olan Kişi
Bir ticari işletme açmış gibi, ister kendi adına, ister adi bir şirket veya her ne suretle olursa olsun hukuken var sayılmayan diğer bir şirket adına ortak sıfatıyla işlemlerde bulunan kimse, iyiniyetli üçüncü kişilere karşı tacir gibi sorumlu olur (TK m. 12/3).
1.3. Küçük ve Kısıtlılar
Küçük (veya kısıtlı) adına ticari işletme işletilebilir. Böyle bir durumda ticari işletme, küçük adına yasal temsilci (kısıtlı adına vasi) tarafından, işletilir. Küçük ve kısıtlılara ait ticari işletmeyi bunların adına işleten yasal temsilci, tacir sayılmaz. Tacir sıfatı, temsil edilene aittir (TK m. 13).
Tacir olmaktan kaynaklanan, hukuki sorumluluk tacir sayılan küçük veya kısıtlıya aittir. Ancak yasal temsilci ceza hükümlerinin uygulanması yönünden tacir gibi sorumlu olur (TK m. 13).
1.4. Ticaret Yapmaktan Menedilenler
Kişisel durumları ya da yaptığı işlerin niteliği nedeniyle yahut meslek ve görevleri dolayısıyla, kanundan veya bir yargı kararından doğan bir yasağa aykırı bir şekilde ya da başka bir kişinin veya resmî bir makamın iznine gerek olmasına rağmen izin veya onay almadan bir ticari işletmeyi işleten kişi de tacir sayılır (TK m. 14/1).
2. Tüzel Kişi Tacirler
Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 47 hükmü uyarınca, başlı başına bir varlığı olmak üzere örgütlenmiş kişi toplulukları ve belli bir amaca özgülenmiş olan bağımsız mal toplulukları, kendileri ile ilgili özel hükümler uyarınca tüzel kişilik kazanırlar.
Tüzel kişiler, cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehildirler (TMK m. 48).
- Log in to post comments
