Herhangi bir malzemenin, depoya girene kadarki maliyetlerini satın alma maliyeti olarak kabul edersek, stok maliyetlerini depo giriş maliyetlerinden başlayarak, üretime verildiği ana kadar oluşacak maliyetler üzerinden hesaplayabiliriz. Stok miktarı, yükleme boşaltma giderleri, depo yeri seçimi, depolama biçimi, malzeme istifleme biçimi, elleçleme, sigorta giderleri, enflasyon, çalışan giderleri, etiketleme, izleme, kontrol gibi birçok bileşen stok maliyetlerine etki eder. Tüm bu bileşenlerin optimum değerler arasında tutulması önemlidir.
Stok maliyeti hesaplanırken; piyasa fiyatı maliyeti, gerçekleşme maliyeti, standart maliyet gibi esaslar üzerinden gidilir. Ortalama maliyet, gerçek maliyet, FİFO, LİFO, LOFO, HİFO gibi yöntemler kullanılarak stok değerleri belirlenir. Son kullanım tarihleri, maliyet hesabında önemsenmezken üretim için önemlidir ve dikkat edilmelidir.
Bu hesapların yapılmasındaki amaç, fazla stok bulundurma maliyetini engellemek olduğu gibi, stok bulundurmama maliyetini de engellemektir. Stok bulundurmamak ya da güvenlik stokunun altında kalmak, üretim kayıpları ve dolayısıyla işletme zararı olarak geri dönecektir. Acil satın alma operasyonlarının getireceği kayıplar da bu zararın üzerine eklenecektir. Depolama şartları, üretim kalitesini etkiler. Her malzeme gerektiği şartlarda saklanmalıdır. Belirli nem, sıcaklık, uv şartlarını gerektiren malzemelere uygun alanlar oluşturulmalıdır. Depolama şartları dolaylı ve doğrudan üretim maliyetlerini etkileyecektir.
Optimum stok miktarını belirlemek, tüm işletmeler için yaşamsal önemdedir. Minimum stok maliyeti ile stoksuzluk maliyeti karışlıklı olarak maliyet unsurlarıdır. Aşağıdaki grafikte bu durumu görebilirsiniz.
Stok bulundurmanın ana nedeni, işletmenin aralıksız olarak çalışmasını sağlamaktır. Bununla birlikte; arza talep dalgalanmaları, toplu satın alma yararı, enflasyon kazancı, iş gücünün etkin kullanımı, etkin üretim planlama ve satış gibi katkılar sağlar.
- Log in to post comments
